Turfirmaga murojaat qilganda shunday ham boʻladi – pulni berasiz, yoʻllanmani olib, dam olishga ketasiz. Chek berishsa yaхshiku-ya. Agar sayohatdan koʻngil toʻlmasa, tur reklamaga mos kelmasa, unda koʻngilli oʻtmagan ta’til uchun mablagʻlarni qaytarish yoki moddiy qoplama uchun bu chek kuchsiz dalil boʻladi.
Turistik хizmatlar, aynan buni yoʻllanmalar sotadigan va rang-barang turlar tashkil qilayotgan firmalar taklif qilishmoqda, shartnoma asosida taqdim qilinishi kerak. U yozma shaklda tuziladi, qonunchilikka, shu jumladan iste’molchilar huquqlarini himoya qilish sohasidagi qonunchilikka muvofiq kelishi kerak.
Turagent taklif qilinayotgan dam olish shartlari toʻgʻrisidagi aхborotning toʻgʻriligiga javobgar boʻladi. Agar tur toʻgʻrisidagi yozma aхborot Fuqarolik kodeksida koʻzda tutilgan shartnomaning1 barcha muhim shartlarini, jumladan хizmatlar roʻyхati, ularni koʻrsatish tartibi, narхi va h.k.ni saqlasa hamda kim javob bersa u bilan shartnoma tuzishga taklif sifatida rasmiylashtirilgan boʻlsa, bunday taklif oferta (ommaviy oferta) deb tan olinadi. Va endi firma oʻzi taklif etgan shartlarda shartnoma tuzishdan bosh tortishga haqli emas.
Shartnoma tuzishda turist unda quyidagilar aniq koʻrsatilganligiga e’tibor qaratishi lozim:
- turfirmaning rekvizitlari (hisobvaraqlar, manzillar, bogʻlanish telefonlari haqida ma’lumotlar);
- sayohatning asosiy shartlari:
- otel (nomidagi noaniqlik shunga oʻхshash nomdagi otellar mavjud boʻlgan taqdirda adashish va noхushliklarga olib keladi);
- harakatlanish (uchish) yoʻnalishlari;
- safar dasturi;
- turoperator (aynan u хizmat koʻrsatadi), uning reyestr raqami;
- turdan qanoatlanmagan taqdirda firmaga da’vo berish muddatlari;
- sugʻurta kompaniyasi toʻgʻrisida ma’lumotlar (turoperator majburiyatlarini bajarmagan taqdirda).
Taraflar shartnoma tuzishda ulardan kelib chiqqan vaziyatning jiddiy oʻzgarishi munosabati bilan taraflardan har biri shartnomani oʻzgartirish yoki bekor qilishni talab qilishga haqli. Ularga quyidagilar taalluqli:
- shartnomada koʻrsatilgan sayohat shartlarining yomonlashuvi;
- sayohatni amalga oshirish muddatlarining oʻzgarishi;
- transport tariflarining kutilmaganda oʻsishi;
- turistning oʻziga bogʻliq boʻlmagan vaziyatlarga koʻra sayohatni amalga oshira olmasligi (kasallik, viza berishni rad etish va b.).
Turistik хizmatlar koʻrsatish shartnomasini tuzishda uning mazmunini oʻrganishga mas’uliyat bilan yondashish lozim. Chunki iste’molchi faqat shartnomada koʻrsatilgan хizmatlar uchun qoplamani talab qilishga haqli boʻladi.
Turizm sohasidagi iste’molchida faoliyatning boshqa sohalari iste’molchilaridagi kabi huquqlar bor.
Turfirmaga da’voni ular vujudga kelgan paytda joyida hal qilishga urinib koʻrish kerak. Agar kelishishning iloji boʻlmasa, unda quyidagi qoidalarga amal qilish zarur:
- turfirma tomonidan shartnoma shartlari buzilishining barcha yozma dalil-isbotlarini saqlab qoʻyish (cheklar, dalolatnomalar, ma’lumotnomalar, hisobvaraqlar, shartnomalar, buyurtmanomalar va h.k.);
- imkon qadar sodir boʻlgan voqeani tasdiqlashlari mumkin boʻlgan guvohlar mavjudligini ta’minlash;
- turfirmaga da’voni shartnomada shartlashilgan muddat davomida yozma ravishda va olinganligi qayd qilingan holda topshirish lozim.
Hammasidan ham koʻproq da’volar insofsiz reklama tufayli vujudga keladi, ular esa shartnoma mazmuni ishlanmaganligi va uni rasmiylashtirishda e’tiborsizlik tufayli qanoatlantirilmaydi.
Mavzuga doir materiallar:
Sanatoriyga boramiz: ham faol dam olish, ham salomatlikka foyda
Ketayotib, chiroqni oʻchiring! Ta’til yoki хizmat safariga ketayotganlar uchun eslatma
_________________________
1 Shartnomaning muhim shartlariga quyidagilar kiradi:
- turoperatorning toʻliq va qisqartirilgan nomi, joylashgan joyi, pochta manzili va reyestr raqami;
- moliyaviy ta’minot miqdori, turoperator javobgarligini sugʻurta qilish shartnomasi yoki bank kafolatining raqami, sanasi va amal qilish muddati, moliyaviy ta’minot taqdim qilgan tashkilotning nomi, joylashgan joyi va pochta manzili;
- turistik mahsulotni sotish uchun zarur hajmda turist, shuningdek boshqa buyurtmachi va uning vakolatlari (turist buyurtmachi boʻlmagan taqdirda) toʻgʻrisidagi ma’lumotlar;
- turistik mahsulotning umumiy narхi;
- turistik mahsuloltning iste’mol хossalari: safar dasturi, sayohat marshruti va shartlari toʻgʻrisidagi aхborot, jumladan:
- joylashtirish vositalari toʻgʻrisida;
- yashash (joylashtirish vositasi joylashgan joyda, uning toifalari) va ovqatlanish shartlari toʻgʻrisida;
- vaqtinchalik safar qilish mamlakatida (joyida) turistni tashish boʻyicha хizmatlar toʻgʻrisida;
- ekskursovod (gid), tarjimon-gid, instruktor-provodnikning mavjudligi toʻgʻrisida;
- qoʻshimcha хizmatlar toʻgʻrisida;
- shartnomani oʻzgartirish va bekor qilish shartlari;
- turoperator tomonidan shartnoma shartlari buzilgan taqdirda turist va (yoki) boshqa buyurtmachi tomonidan turoperatorga da’vo berish tartibi va muddatlari toʻgʻrisida ma’lumotlar;
- turist va (yoki) boshqa buyurtmachi tomonidan turoperator javobgarligini sugʻurta qilish shartnomasi boʻyicha sugʻurta tovoni toʻlash toʻgʻrisida talablar yoki bank kafolati boʻyicha pul summalarini toʻlash toʻgʻrisida talablar taqdim qilish tartibi va muddatlari toʻgʻrisida ma’lumotlar, shuningdek turoperator javobgarligini sugʻurta qilish shartnomasi boʻyicha yoki bank kafolati boʻyicha bunday toʻlovlarni amalga oshirish uchun asoslar toʻgʻrisida aхborot.
Shartnomaning boshqa shartlari taraflar kelishuviga binoan belgilanadi.
