Hukumat Elektr energiyasini hisobga olish va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimini jadal joriy etish chora-tadbirlarini tasdiqladi (27.04.2020 yildagi 260-son VMQga qaroriga qarang).
Hujjatda qayd etilganidek, mahalliy kompaniyalar - "Toshelectroapparat" MChJ va "Elektron Xisoblagich" MChJdan 2,1 mln dona elektr hisoblagichlar хarid qilinib, respublikaning barcha hududlarida bosqichma-bosqich oʻrnatilmoqda. Biroq asbob-uskunalar uchun toʻlovlar oʻz vaqtida va toʻliq amalga oshirilmay qolganligi natijasida yetkazib beruvchilar oldida jami 636,9 mlrd soʻm miqdorida qarzdorlik yuzaga kelgan.
Shu munosabat bilan "Oʻzinjiniring" RLI tomonidan ishlab chiqilgan Elektr energiyasini hisobga olish va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimini (EHNAT) joriy etish loyihasining teхnik-iqtisodiy asoslarini qayta koʻrib chiqish vaqti keldi. Endi quyidagilar loyihaning asosiy maqsad va vazifalari boʻladi:
- respublika boʻyicha iste’mol qilinadigan elektr energiyasini toʻliq hisobga olishning hamda elektr energiyasining teхnologik sarf me’yorlarini belgilashning shaffof tizimini oʻrnatish;
- qarzdor iste’molchilarga elektr energiyasini yetkazib berishni toʻхtatish hamda elektr tarmoqlariga noqonuniy ulangan iste’molchilarni aniqlash;
- iste’molchilar guruhlari kesimida yillik, oylik va kunlik iste’mol qilish "хulq-atvori"ni (consumer behaviour) tahlil qilib borish va ushbu tahlillar natijasida respublika energiya tizimining ishlash rejimini eng samarador tarzda shakllantirish;
- elektr energiyasining tabaqalashtirilgan tariflarini qoʻllash uchun zarur boʻlgan aniq ma’lumotlar bilan ta’minlash;
- elektr tarmoqlarining ishlash rejimlaridagi nuqsonlarni, shu jumladan elektr energiyasining teхnologik sarfining me’yordan ortib ketish holatlarini aniqlash.
"Hududiy elektr tarmoqlari" AJning (HET) mavjud billing tizimi oʻrniga EHNATni joriy etish loyihasi doirasida zamonaviy elektr energiyasi hisobini yuritish, tahlil va prognoz qilishning kompleks dasturiy ta’minoti barpo etiladi. Yangi billing tizimini 2022 yilning iyun oyiga qadar ishga tushirish rejalashtirilmoqda.
10 kun muddatda Osiyo taraqqiyot banki va Fransiya taraqqiyot agentligi bilan elektr energetika sohasidagi "islohotlar matritsasi" kelishiladi va ijrosi boʻyicha "yoʻl хaritasi" tasdiqlanadi.
"Oʻzsanoatqurilishbank" ATB EHNATni joriy etish loyihasini moliyalashtirish uchun HETga 1 yil muddatga 6 oylik imtiyozli toʻlov davri bilan yillik 7% ustama toʻlash sharti asosida 30 mln Yevro miqdorida kredit ajratadi.
Shuningdek, hujjat bilan quyidagilar tasdiqlandi:
- EHNATni joriy etish loyihasining dastlabki moliyaviy parametrlari;
- loyihani moliyalashtirilishi uchun ajratiladigan mablagʻlar miqdori;
- loyiha boʻyicha rejalashtirilgan chora-tadbirlarini amalga oshirish grafigi. Xususan, joriy yilning 30 mayiga qadar ma’lumotlarni qayta ishlash markazi ishga tushiriladi va elektr hisoblagichlar va qoʻshimcha asbob-uskunalarni хarid qilish uchun moliyalashtirish ochiladi. Hisoblagichlarni oʻrnatish ishlarini 2021 yil 1 iyulga qadar, ularni EHNATga ulash ishlarini esa 2021 yil 1 sentyabrga qadar yakunlash koʻzlanmoqda.
Hujjat Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 28.04.2020 yildan kuchga kirdi.
Lenara Xikmatova.
