Бу сотиб олиш қийматини ҳисоб-китоб қилиш формуласининг ўзгариши билан боғлиқдир (5.07.2019 йилдаги ПФ–5759-сон Фармонга қаранг).
Ундан бир таркибий қисм – контракт тузиш ва БЮДни тўлдириш санасидаги МБ курсидан келиб чиқиб белгиланган контракт қиймати ўртасидаги курс фарқи чиқариб ташланади.
Шу тариқа, импорт қилинадиган дори воситалари ёки тиббиёт буюмларининг сотиб олиш қиймати БЮДни тўлдириш санасидаги МБ курси бўйича контракт қиймати, божхона тўловлари ва Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисида низомнинг 1.1 ва 1.2-бандларига мувофиқ бошқа харажатлардан таркиб топади.
Бу охирги истеъмолчида қандай акс этади? Сотиб олиш қиймати – реализациянинг якуний нархини белгилаш учун базис ҳисобланади. Унга нисбатан энг юқори савдо қўшимчаси қўлланилади (15%дан кўп бўлмаган) ва кейинчалик унга чакана қўшимчаси (20%дан кўп бўлмаган) қўлланиладиган улгуржи савдо нархи шаклланади. Дорихона пештахтасидаги якуний нарх шу тариқа шаклланади.
Импорт контракти бўйича товарлар тўлов кунидан бошлаб 180 кун давомида «эркин муомалага чиқариш» режимида олиб кирилиши ва расмийлаштирилиши керак. Бунда хорижий валюталарнинг миллий валютага нисбатан курси барқарор ўсиб бормоқда. Масалан, АҚШ доллари сўнгги 180 кун оралиғида 238,49 сўмга қимматлашган. Яъни курсдаги фарқнинг сотиб олиш қийматига киритилиши якуний нархнинг қўшимча равишда ўсишига олиб келади ҳамда истеъмолчининг харид қобилиятига таъсир этади.
Тегишли равишда, мазкур компонентнинг чиқариб ташланиши импорт қилинадиган дори воситалари ва тиббиёт буюмларининг нархини бироз жиловлаб туришга имкон беради.
Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 5.07.2019 йилдан кучга кирди.
Олег Заманов.
