Иқтисодий процессуал кодексга тегишли тузатишлар киритилди (23.05.2019 йилдаги ЎРҚ–541-сон Қонун).
У фуқаролик ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низолар бўйича (соддалаштирилган тартибда кўриладиган ишлар бундан мустасно) даъво аризаси иш юритишга қабул қилинган ва иш қўзғатилган кундан эътиборан 10 кун ичида ўтказилади. Судгача мажлис ўтказиш чоғида судья:
- даъвогарни ўзи арз қилган талабларнинг моҳияти бўйича сўроқ қилади, ундан жавобгар билдириши мумкин бўлган эътирозларни аниқлайди ва, агар бу зарур бўлса, даъвогарга қўшимча далиллар тақдим этишни таклиф қилади, шунингдек арз қилинган талабларидан воз кечиш ҳуқуқини ҳамда воз кечишнинг ҳуқуқий оқибатларини тушунтиради;
- ишнинг ҳолатлари бўйича жавобгарни сўроқ қилади, даъвогарнинг талабларига қарши унинг қандай эътирозлари борлигини ва бу эътирозлар қандай далиллар билан тасдиқланиши мумкинлигини аниқлайди, шунингдек жавобгарга даъвогарнинг талабларини тан олиш ёхуд қарши талаблар қўзғатиш ҳуқуқини тушунтиради, жавобгарга иш юзасидан ёзма тушунтиришлар тақдим этишни таклиф қилади. Жавобгарнинг ёзма тушунтиришларни ва далилларни тақдим этмаганлиги, шунингдек суд мажлисига келмаганлиги ишни ишдаги мавжуд далиллар бўйича кўриш учун тўсқинлик қилмайди;
- тарафлардан келишув битимини тузиш эҳтимолини ёки низони ҳал қилишнинг муқобил усуллари эҳтимолини аниқлайди ва уларнинг ҳуқуқий оқибатларини тушунтиради;
- ишнинг мураккаблигини ҳисобга олган ҳолда суд муҳокамасининг прогноз қилинаётган, шу жумладан низони ҳал қилиш учун аҳамиятга эга бўлган илтимосномалар ва ҳужжатларни судга топшириш, гувоҳлар мавжуд бўлганда уларнинг рўйхатларини алмашиш муддатларини назарда тутувчи жадвалини аниқлайди;
- суд мажлисида ҳозир бўлган тарафлар ва бошқа манфаатдор шахслардан улар ўртасида ушбу ишнинг судга тааллуқлилиги масаласи бўйича келишув, ИПКнинг 163-моддасида назарда тутилган бошқа ҳаракатларни амалга ошириш зарурияти мавжудлигини аниқлайди.
Судгача мажлиснинг вақти ва жойи тўғрисида тарафлар ва бошқа манфаатдор шахслар хабардор қилинганлик фактини қайд этишни таъминлайдиган суд чақирув қоғозлари, буюртма хатлар, телефонограммалар, телеграммалар ва бошқа алоқа воситалари орқали хабардор қилинади.
Судгача мажлис ўтказилганлиги тўғрисида баённома тузилади. Унда қуйидагилар кўрсатилади: судгача мажлис ўтказилган йил, ой, сана ва жой; ишни юритаётган суднинг номи; судьянинг ва мажлис котибининг (судья ёрдамчисининг ёки катта ёрдамчисининг) фамилияси ҳамда исми-шарифининг бош ҳарфлари; тарафлар, бошқа манфаатдор шахслар ҳақидаги ва уларга процессуал ҳуқуқ ва мажбуриятлари тушунтирилганлиги тўғрисидаги маълумотлар; тарафлар томонидан берилган тушунтиришлар. Тарафлар келмаган тақдирда, судья ишни суд муҳокамасига тайёрлаш бўйича ҳаракатларни амалга оширади (ИПКнинг 163-моддаси 1 ва 2-қисмлари), баённома эса тузилмайди.
Судгача мажлисда иш юритиш тўхтатиб турилиши (ИПКнинг 101, 102-моддаларига қаранг) ёки тугатилиши (ИПКнинг 110, 111-моддаларига қаранг), даъво аризаси кўрмасдан қолдирилиши (ИПКнинг 107-моддасига қаранг) мумкин.
Қонун «Халқ сўзи» газетасида чоп этилган ва 24.05.2019 йилдан кучга кирди.
Олег Заманов.
