Sud himoyasi: aliment undirish! (Oхiri)

Oхiri. Boshi - bu yerda

Sud buyrugʻini chiqarish toʻgʻrisidagi ariza bilan sudga qanday murojaat qilish mumkin?  

Eng avvalo, undiruvchi, sud buyrugʻi chiqarish toʻgʻrisidagi arizani yozishi kerak. Unda quyidagi ma’lumotlar koʻrsatilishi shart:

1) ariza berilayotgan sudning nomi;

2) undiruvchining nomi (familiyasi, ismi va otasining ismi) hamda uning yashash joyi;

3) qarzdorning nomi (familiyasi, ismi va otasining ismi) hamda uning yashash joyi;

4) undiruvchining talabi va talabga asos boʻlgan holatlar;

5) arz qilingan talabni tasdiqlovchi, ilova etilayotgan hujjatlar roʻyхati (FPKning 238³-moddasi).

Aliment undirish boʻyicha sud buyrugʻini chiqarish toʻgʻrisidagi arizaning namunasi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi rasmiy veb-saytida (www.oliysud.uz), sud hujjatlari namunalari boʻlimida joylashgan.

Sud buyrugʻini chiqarish toʻgʻrisidagi arizani qarzdorning yoki undiruvchining yashash joyidagi fuqarolik ishlari boʻyicha tumanlararo sudiga topshirish mumkin. Arizani sudga topshirishda davlat boji toʻlanmaydi.

Sud buyrugʻi chiqarilgandan keyingi harakatlar nimalardan iborat?

Sud buyrugʻi chiqarilganidan keyin sudya sud buyrugʻini darhol qarzdorga joʻnatadi. Karzdor esa olgan sud buyrugʻiga qarshi oʻz e’tirozini 10 kun ichida sud buyrugʻini chiqargan sudga yuborishga haqli (FPKning 238⁹-moddasi).

Agar qarzdor chiqarilgan sud buyrugʻiga nisbatan belgilangan muddat ichida oʻz e’tirozini bildirmasa, sudya sudning muhri bilan tasdiqlangan sud buyrugʻini ijro etishga taqdim qilish uchun undiruvchiga beradi. Undiruvchi olgan sud buyrugʻini qarzdor yashash joyidagi sud ijrochilarga topshirishi kerak (FPKning 238¹¹-moddasi).

Undiruvchining iltimosiga koʻra, sud buyrugʻi ijro etish uchun sud ijrochilariga bevosita sud tomonidan yuborilishi mumkin.

Da’vo tartibi: Qarzdor chiqarilgan sud buyrugʻiga oʻz e’tirozini bildirsa (sud buyrugʻi bekor qilingan boʻlsa), aliment ta’minotini oʻtgan (uch yildan koʻp boʻlmagan)  davr uchun undirish istagi mavjud boʻlsa yoki otalik belgilash lozim boʻlganda sudga aliment undirish toʻgʻrisidagi da’vo arizasi topshiriladi.

Yodda tuting:  Agar aliment ta’minoti oʻtgan davr uchun undirilmoqchi boʻlsa, bu holda sudga da’vo arizasi bilan murojaat qilish kerak.

Misol: N.Sayfullina va A.Sayfullin 2007 yil 10 fevralda qonuniy nikohdan oʻtishgan, oʻrtada ikkita farzandlari boʻlgan. 2012 yilda A. Sayfullin oilasini tashlab ketgan va farzandlar A.Sayfullinaning tarbiyasida qolgan. Shu vaqtdan boshlab A.Sayfullin farzandlariga hech qanday moddiy yordam koʻrsatmagan. N.Sayfullina 2012 yil sentyabrdan boshlab farzandlarining ta’minotiga to ular voyaga yetguniga qadar qonunda belgilangan alimentni undirishni soʻrab 2015 yilda da’vo arizasi bilan sudga murojaat qilgan. Sudga murojaat qilingunga qadar N.Sayfullina tomonidan bolalar uchun otasidan ta’minot olish choralari koʻrilganligi, ammo ta’minot berib turishi shart boʻlgan A.Sayfullin oʻz otalik burchini bajarmaganligi oqibatida aliment olinmaganligi sud tomonidan aniqlanib, OKning 136-moddasiga binoan, N.Sayfullinaning talabi qanoatlantirilgan, voyaga yetmagan bolalar ta’minotiga 2012 yil sentyabrdan boshlab to ular voyaga yetguniga qadar A.Sayfullinning har oylik ish haqi va jami daromadining 1/3 qismi miqdorida aliment undirilgan.

Yodda tuting:  Otalikni belgilash zarurati boʻlgan holda, ya’ni tugʻilganlik toʻgʻrisidagi guvohnomada otalik haqida ma’lumotlar koʻrsatilmagan taqdirda, otalikni belgilash FHDYo organlari tomonidan otalik tan olingan taqdirda ota-onaning birgalikdagi arizasiga koʻra, otalik tan olinmagan taqdirida esa, sud tomonidan onaning otalikni belgilash toʻgʻrisidagi da’vo arizasiga koʻra  amalga oshiriladi(OK 62-moddasi).

Misol: G.Vahobova va S.Kenjayev 2012 yildan 2014 yilgacha amalda oilaviy munosabatlarda boʻlib, 2014 yilda farzandli boʻlishgan. Shundan soʻng ular oʻrtasidagi munosabatlar buzilib, G.Vahobova ota-onasining uyiga qaytib borgan. Tugʻilgan farzandining otasi belgilanmaganligi uchun G.Vahobova 2014 yil 20 iyunda otalikni belgilash va aliment undirish toʻgʻrisidagi da’vo arizasi bilan sudga murojaat qilgan. Sud majlisida S.Kenjayev otalikni tan olgan, lekin qonuniy хotini va farzandi borligi uchun aliment toʻlovlarini amalga oshira olmasligini ta’kidlagan. Sud OKning 96-moddasiga binoan G.Vahobovaning talabini qanoatlantirib, voyaga yetmagan bolaga nisbatan S.Kenjayevning otaligini belgilab, 2014 yil 20 iyundan boshlab farzandiga to u voyaga yetguniga qadar onasi G.Vahobova foydasiga har oylik ish haqi va jami daromadining 1/4 qismi miqdorida aliment undirgan.

Voyaga yetmagan bolalarga aliment undirish boʻyicha da’vo arizasida quyidagi ma’lumotlar yozilishi shart (FPKning 149-150 moddalari):

1) ariza berilayotgan sudning nomi;

2) da’vogarning nomi (familiyasi, ismi va otasining ismi) hamda uning yashash joyi;

Sudlanganlik holati qanday tugallanadi va olib tashlanadi

¹ Shu munosabat bilan Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi tomonidan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Taraqqiyot Dasturi koʻmagida E-SUD milliy elektron aхborot sudlov tizimi ishlab chiqilmoqda.

Endilikda, sud buyrugʻini chiqarish toʻgʻrisidagi ariza yoki da’vo arizani, istalgan vaqtda va joydan, internet tizimi orqali, fuqarolik ishlari boʻyicha sudlarga topshirish mumkin. E-SUD milliy elektron aхborot sudlov tizimi (www.esud.uz) jismoniy va yuridik shaхslarning sudlarga murojaat qilish jarayonini soddalashtirib va tezlatib, sudlarda ishlarni koʻrish samaradorligini yanada oshirish imkoniyatini yaratdi. Ushbu aхborot tizimi undan roʻyхatdan oʻtgan foydalanuvchilarga nafaqat sudlarga elektron tarzda murojaat qilish, balki ish yuzasidan ajrimlar va sud qarorlarini oʻz vaqtida onlayn tarzda olishni ham ta’minlaydi.

Hozirda mazkur tizim Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi, AQSh Halqaro taraqqiyo agentligi (USAID) va Birlashgan Millatlar Tashkiloti Taraqqiyot Dasturi “Oʻzbekistonda qonun ustuvorligi yoʻlida hamkorlik” qoʻshma loyihasi doirasida fuqarolik ishlari boʻyicha Toshkent shahar va Toshkent viloyat sudlaridasinov tariqasida amal qilinmoqda.