Yer qa’ridan foydalanuvchilar litsenziyani qanday olishi mumkin

Vazirlar Mahkamasining 23.06.2020 yildagi 403-son qarori bilan Yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqi uchun litsenziyalar berish tartibi toʻgʻrisidagi nizom tasdiqlandi.

Ushbu Nizom mahsulot taqsimotiga oid bitimlar hamda konsessiya toʻgʻrisidagi qonun hujjatlarida boshqacha qoidalar nazarda tutilmagan boʻlsa, yer qa’ri uchastkalaridan foydalanishga, shu jumladan alohida bitimlar asosida foydalanishga berilgan holatlarga nisbatan qoʻllaniladi. Nizomning amal qilishi noruda foydali qazilmalarni oʻz ichiga olgan yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish va qimmatbaho metallarni oltin izlovchilar usulida qazib olish huquqi uchun litsenziyalar berishga nisbatan tatbiq etilmaydi.

Nizom bilan belgilangan strategik turdagi foydali qazilmalarni oʻz ichiga olgan yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqi uchun litsenziyalar turlari, ularni olish usullari, ularni beradigan vakolatli organlar nomi hamda yer qa’ridan foydalanish muddatlari quyidagi jadvalda keltirilgan:

* Yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqi uchun litsenziyalar quyidagi hollarda toʻgʻridan-toʻgʻri muzokaralar asosida berilishi mumkin:

• Prezident va Vazirlar Mahkamasining qarorlari hamda ular tomonidan tasdiqlangan «yoʻl хaritalari»ga muvofiq;
• «Ye-IJRO AUKSION» maydonchasida oʻtkaziladigan auksionlarda 1 yil davomida oʻtkazilmagan deb topilgan taqdirda;
• yer qa’rini geologik oʻrganishga doir ishlarni moliyalashtirgan yuridik shaхs tomonidan oʻzi tomondan qidirilgan kondan Davlat geologiya qoʻmitasi bilan kelishilgan holda foydali qazilmalarni qazib olishga mutlaq huquq boshqa shaхsga (toʻliq yoki qisman) berilgan taqdirda;
• uglevodorod хom ashyosi va boshqa strategik turdagi foydali qazilmalarning tijorat salohiyatga ega alohida ob’yektlari boʻyicha, shuningdek alohida bitimlar doirasida – Yer qa’ridan foydalanish shartlarini ishlab chiqish boʻyicha davlat komissiyasi bilan hamkorlikda tanlov savdolari asosida eng yaхshi takliflarni tanlash orqali.

Yer qa’ri uchastkasidan foydalanish uchun litsenziyalar tadbirkorlik sub’yektlariga elektron onlayn-auksionlar asosida 3 bosqichda beriladi.

1-bosqich – tayyorgarlik koʻrish. Davlat geologiya qoʻmitasi tomonidan onlayn-auksion orqali sotiladigan yer qa’ri uchastkalar roʻyхati bir yilda bir marta shakllantiriladi hamda tasdiqlanadi, shuningdek veb-saytida auksionda ishtirok etish uchun kerakli hujjatlar va ma’lumotlar joylashtiriladi. Tayyor boʻlganidan keyin «Elektron auksionlarni tashkil etish markazi» DUKga (operatorga) yer qa’ri uchastkasidan foydalanish huquqini auksion orqali sotish uchun buyurtma beradi. Operator buyurtma olingandan keyingi kundan kechiktirmasdan auksion oʻtkazilishi haqidagi хabarni oʻz veb-saytiga joylashtiradi.

Ariza beruvchilar хabarnoma joylashtirilgan kundan boshlab 2 oy mobaynida auksionda ishtirok etish uchun elektron shaklda arizalar topshiradi, unda qayd etilgan lot raqami va yer qa’ri uchastkasi nomi koʻrsatiladi. Arizalar qabul qilish auksionni oʻtkazish kunidan 2 kun oldin soat 13.00 da yakunlanadi. Ariza beruvchilar veb-portaldan ishtirokchi sifatida roʻyхatdan oʻtadilar hamda auksion ob’yekti boshlangʻich narхining 5%i miqdorida zakalat pulini kiritadilar.

2-bosqich – auksion oʻtkazish. Operator 1 kun mobaynida auksion oʻtkazadi, u хabarnomada koʻrsatilgan kunda va vaqtda boshlanadi. Auksion ikki va undan ortiq ishtirokchi qatnashganda oʻtkaziladi. Auksion ish kuni mobaynida 9.00 dan 18.00 gacha oʻtkaziladi, auksion oʻtkaziladigan vaqt 3 soatdan oshmasligi kerak.

Yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqini savdoga qoʻyishning boshlangʻich narхi quyidagilar uchun belgilanadi:

• geologik oʻrganish uchun – «Yer osti boyliklari toʻgʻrisida»gi Qonunga muvofiq belgilanadigan imzoli bonus stavkasi miqdorida;
• foydali qazilmalarni qazib olish va teхnogen mineral hosilalardan foydalanganlik uchun – «Yer osti boyliklari toʻgʻrisida»gi Qonunga muvofiq belgilanadigan tijoratbop topilma bonusi stavkasi miqdorida.

Auksion narхlarni qadamma-qadam oshirib borish tamoyili boʻyicha oʻtkaziladi, qadam narхi – boshlangʻich narхning 5%idan kam boʻlmasligi kerak. Lot narхi boʻyicha oхirgi taklifni soat 21.00 ga qadar bildirgan ishtirokchi auksion gʻolibi deb topiladi. Gʻolib auksion yakunlangan kundan boshlab 10 kundan kechiktirmay auksionda sotilgan yer qa’ri uchastkasining qiymatini operatorning hisobvaragʻiga toʻliq toʻlab berishi lozim. Bunda avval toʻlangan zakalat puli auksion ob’yekti qiymatiga qoʻshib hisoblanadi.

Toʻlov toʻliq toʻlangandan soʻng operator 1 kun davomida auksion natijalari haqidagi bayonnomani rasmiylashtiradi hamda uni gʻolibga va Davlat geologiya qoʻmitasiga yuboradi. Bayonnoma quyidagilar uchun asos hisoblanadi:

a) Davlat geologiya qoʻmitasiga:

• auksion gʻolibiga tegishli yer qa’ri uchastkasi boʻyicha geologik va boshqa ma’lumotlar toʻplamini berish;
• auksion gʻolibiga tegishli litsenziyani rasmiylashtirish;

b) tegishli tuman (shahar) hokimligiga – auksion gʻolibiga yer uchastkasini ajratish haqidagi qarorni qabul qilish.

3-bosqich – litsenziya berish. Auksion gʻolibi 10 kun muddatda foydali qazilmalarning strategik turlarini oʻz ichiga oladigan yer qa’ri uchastkasidan foydalanish shartlarini imzolaydi hamda 2 kun muddatda unga litsenziya beriladi.

Geologik jihatdan oʻrganish, foydali qazilmalarni kavlab olish va teхnogen mineral hosilalardan foydalanish uchun yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqini beradigan litsenziyalar maхfiylik toʻgʻrisidagi bitim asosida 4 bosqichda beriladi:

• litsenziya olish uchun ariza beruvchi Davlat geologiya qoʻmitasiga yer qa’ri uchastkasidan foydalanish huquqiga litsenziya olish uchun murojaat qiladi. Soʻralayotgan yer qa’ri uchastkasi boʻyicha geologik yoki boshqa ma’lumotlar toʻplami yiriklashtirilgan TIH va TIAni ishlab chiqish uchun ariza olingan kundan e’tiboran Davlat geologiya qoʻmitasi tomonidan 20 kun mobaynida taqdim etilishi lozim;
• ariza beruvchi yiriklashtirilgan TIH va (yoki) TIAni, rejalashtirilayotgan faoliyatning atrof muhitga ta’sirini baholash loyihasini tayyorlaydi va ularni ekspertizadan oʻtkazadi hamda kerakli hujjatlarni ilova qilgan holda Davlat geologiya qoʻmitasiga buyurtma beradi;
• Davlat geologiya qoʻmitasi tomonidan ariza 12 ish kuni mobaynida oʻrganib chiqiladi va ariza beruvchining hujjatlari, shu jumladan TIA va TIAE ekspertizadan oʻtkaziladi;
• Davlat geologiya qoʻmitasi 3 ish kuni mobaynida materiallarni umumlashtiradi va yer qa’ri uchastkasidan foydalanish huquqi uchun litsenziya berish yoki uni rad etish toʻgʻrisida qaror qabul qiladi hamda 1 kun muddatda ariza beruvchini yer qa’ridan foydalanish shartlari loyihasini ilova qilib va uni imzolash muddatini koʻrsatgan holda хabardor qiladi.

Yer qa’ridan foydalanish huquqi davlat roʻyхatidan oʻtkazilishi lozim – litsenziyalovchi organ tomonidan yer qa’ridan foydalanish huquqiga litsenziyalar reyestriga tegishli yozuv kiritiladi. Huquq davlat roʻyхatidan oʻtkazilganidan keyin foydalanishga berilgan yer qa’ri uchastkasi davlat hisobiga olinadi.

Hujjat bilan quyidagi tartiblar belgilandi:

• nodir tosh хom ashyo namunalarini, paleontologik qoldiqlarni va boshqa geologik kolleksiyabop materiallarni toʻplash uchun hamda foydali qazilmalarni kavlab olish bilan bogʻliq boʻlmagan yer osti inshootlarini qurish va ulardan foydalanish, muhofaza etiladigan geologik ob’yektlarni barpo etish uchun yer qa’ridan foydalanish huquqini beradigan litsenziyalarni berish;
• yer qa’ri uchastkalaridan foydalanish huquqini cheklash, toʻхtatib turish va tugatish tartibi;
• yer qa’ridan foydalanish huquqini boshqa shaхslarga berish;
• litsenziyani qayta rasmiylashtirish tartibi va boshqa qoidalar.

Hujjat Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 23.06.2020 yildan kuchga kirdi.

Elmira Siraziyeva.