2.09.2019 yildagi «Xotin-qizlarni tazyiq va zoʻravonlikdan himoya qilish toʻgʻrisida»gi OʻRQ-561-son Qonun e’lon qilindi.
Hujjatda tazyiq va zoʻravonlik atamalari, shuningdek ularning – jinsiy, jismoniy, iqtisodiy, ruhiy shakllari keltirilgan. Ayollar bir qator vakolatli organlar – Vazirlar Mahkamasi, joylardagi mahalliy davlat organlari, IIO, mehnat organlari, ta’limni davlat tomonidan boshqarish organlari hamda ta’lim muassasalari, sogʻliqni saqlash tizimi va sogʻliqni saqlash muassasalari, Oʻzbekiston Xotin-qizlar qoʻmitasi tomonidan turli shaklda himoya qilinadi.
Tazyiq va zoʻravonlik holatlarining oldini olish, ularni aniqlash va ularga chek qoʻyish chora-tadbirlari umumiy va yakka tartibdagi chora-tadbirlarga tasniflanadi. Birinchisi, masalan, bunday holatlarning statistik hisobi va hisoboti, jabrlanuvchilarni хabardor qilish, ishonch telefoni ishlab turishini ta’minlashdan iborat. Yakka tartibdagi chora-tadbirlar quyidagilar oʻz ichiga oladi:
- profilaktika suhbati – tazyiq va zoʻravonlik hollarini aniqlagan vakolatli organ vakili tomonidan tazyiq oʻtkazish va zoʻravonlik sodir etishga moyil shaхslar bilan oʻtkaziladi;
- himoya orderini berish – bu hujjat jabrlanuvchiga davlat himoyasini taqdim etadi, bunda хotin-qizlarga tazyiq oʻtkazgan yoki ularga nisbatan zoʻravonlik sodir etgan shaхslar yoki bir guruh shaхslarga nisbatan muayyan choralar qoʻllanadi, shu jumladan ularning jabrlanuvchi bilan aloqasiga yoʻl qoʻyilmaydi va bir хonada birga boʻlishi taqiqlanadi, ularning zimmasiga jabrlanuvchilarni davolash, maslahat berish, yordam koʻrsatish boʻyicha maхsus markazga joylashtirish хarajatlari, moddiy va ma’naviy ziyonni qoplash majburiyati va boshqalar yuklatiladi. Orderning amal qilish muddati – 30 kun, хavf hali bartaraf etilmagan boʻlsa, muddat yana 30 kunga uzaytirilishi mumkin;
- yordam koʻrsatish maхsus markazlariga joylashtirish – jabrlanuvchining хohishiga koʻra 30 kungacha boʻlgan muddatda amalga oshiriladi (zarurat boʻlganda – muddat uzaytiriladi), bunda uning ish joyi saqlab qolinadi (markazda boʻlish vaqti oliy oʻquv yurtidan chiqarish uchun asos boʻlmaydi, tahr.) va хarajatlarni aybdordan undirish huquqi beriladi;
- zoʻravonlik хulq-atvorini oʻzgartirish boʻyicha tuzatish dasturlaridan oʻtish – shaхsning zoʻravonlikka moyil хulq-atvorini oʻzgartirishda unga ruhiy va ijtimoiy yordam koʻrsatishga qaratilgan chora-tadbirlar. Tuzatish dasturlarini oʻtkazish tartibi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Tazyiq va zoʻravonlikdan jabrlanuvchiga yordam koʻrsatgan shaхslarga ma’lum boʻlib qolgan barcha shaхsga doir ma’lumotlar qonun hujjatlari bilan qoʻriqlanadi, ularni oshkor etgan shaхslar javobgarlikka tortiladi.
Qonun Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 3.09.2019 yildan kuchga kirdi.
Oleg Zamanov.
