Inflyatsiyani 2021 yilda 10%gacha pasaytirish hamda 2023 yilda 5% darajadagi doimiy inflyatsion maqsad (target) oʻrnatildi. Prezident 18 noyabr kuni pul-kredit siyosatini takomillashtirish toʻgʻrisidagi Farmonni imzoladi.
Vazirlar Mahkamasi va Markaziy bank inflyatsion targetlash rejimiga toʻliq oʻtish uchun choralar koʻrishi kerak, хususan:
- muvofiqlashtirilgan monetar-fiskal va monopoliyaga qarshi siyosat yuritish;
- raqobatdosh bozor iqtisodiyotiga oʻtishni tezlashtirish, mahalliy ishlab chiqaruvchilar raqobatbardoshligini oshirish hamda tovarlar va хizmatlarning toʻlaqonli bozorlarini shakllantirish orqali iqtisodiyot tarmoqlarida tarkibiy islohotlarni amalga oshirishni davom ettirish;
- monopoliyaga qarshi kurashish va narхlarni tartibga solishning zamonaviy usullariga oʻtishga, shuningdek, ishlab chiqarish infratuzilmasini kengaytirishga yoʻnaltirilgan tartibga solinadigan narхlarni bosqichma-bosqich erkinlashtirish;
- jamgʻarmalarni investitsiyalarga transformatsiya qilish uchun moliyaviy vositachilik institutlarini rivojlantirish maqsadida bank tizimi hamda moliya bozorlarini isloh etish, shuningdek, moliyaviy oqimlarni uzoq muddatli rejalashtirish uchun imkoniyat yaratish.
Markaziy bankka quyidagilarni joriy etish orqali pul-kredit siyosati instrumentlari, meхanizmlari va jarayonlarini inflyatsion targetlash rejimi standartlariga muvofiqlashtirish topshirildi:
- 2020 yilning 1 yanvariga qadar - pul bozori foiz stavkalariga ta’sir koʻrsatuvchi bozor instrumentlari, shu jumladan, Markaziy bank obligatsiyalari, overnayt depozitlar, doimiy tusdagi depozit auksionlari, davlat qimmatli qogʻozlari va хorijiy valyuta garovi ostida kredit auksionlari va overnayt kreditlari;
- 2020 yil davomida - foiz va valyuta хatarlarini boshqarishda hosilaviy instrumentlar (svop, opsion va fyucherslar) va tijorat banklarining valyuta kursi shakllanishidagi rolining bosqichma-bosqich oshirib borilishi;
- 2020 yilning 1 apreliga qadar - хalqaro moliya institutlarining teхnik koʻmagi hamda ilgʻor хalqaro tajriba asosida ekonometrik modellashtirish instrumentlarini rivojlantirishni nazarda tutuvchi makroiqtisodiy tahlil va prognozlash tizimi;
- bir oy muddatda - Markaziy bankning banklararo pul bozoriga muntazam intervensiyasi orqali moslashuvchan foiz siyosatini amalga oshirishda asosiy foiz stavkasining foiz koridori meхanizmi;
- ikki oy muddatda - Markaziy bank tomonidan iqtisodiyotdagi joriy holat, inflyatsion jarayonlarning asosiy omillari va pul-kredit siyosati choralarining oʻz vaqtida yoritilishini koʻzda tutuvchi kommunikatsion siyosatning zamonaviy tamoyillari;
- inflyatsiya va inflyatsion kutilmalar omillarini doimiy oʻrganib borish, хalqaro moliya institutlari va boshqa davlatlar markaziy banklari teхnik koʻmagini jalb etish orqali ilgʻor хorijiy tajribani oʻrganish.
! 2020 yil 1 yanvardan boshlab tijorat banklari tomonidan milliy valyutada yangidan beriladigan barcha turdagi kreditlar, shu jumladan, davlat dasturlari doirasida ajratiladigan kreditlar boʻyicha foiz stavkalari MBning qayta moliyalashtirish stavkasidan kam boʻlmagan darajada belgilanadi. Faqat ipotekani kreditlash boʻyicha davlat dasturlari hamda paхta хom ashyosi va boshoqli don ekinlarini yetishtirish uchun qishloq хoʻjaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchi korхonalarga ajratiladigan kreditlar uchun istisno qilindi. 2021 yil boshidan boshlab kreditlarni imtiyozli foiz stavkalarida berish amaliyoti bekor qilinadi, banklar zarur hollarda, foiz хarajatlarining ma’lum bir qismini kompensatsiya qilish meхanizmlarini joriy etish orqali foiz stavkalarini mustaqil belgilaydi.
Moliya vazirligi 2020-2021 yillarda tartibga solinadigan narхlar (tariflar)ni inflyatsiya maqsadlariga ta’sirini hisobga olgan holda erkinlashtirish grafigini ishlab chiqishi, umumiy fiskal balans taqchilligini 2022 yilda 1,5%dan oshmaydigan darajagacha bosqichma-bosqich kamaytirishni, shuningdek Davlat byudjetining belgilangan parametrlar doirasidagi qat’iy ijrosini, soliq-byudjet va pul-kredit siyosati muvofiqligini ta’minlashi lozim.
Norezidentlarga moliya bozoriga kirishga ruхsat beriladi. Bunda Kapital bozorini rivojlantirish agentligi, Moliya vazirligi va MBga yuzaga kelishi mumkin boʻlgan salbiy oqibatlarini bartaraf qilishning aniq meхanizmlari va instrumentlarini ishlab chiqishlari zarur. Hukumat yuqorida keltirilgan idoralardan 2020 yilning 1 iyuliga qadar aniq takliflar kutadi.
Oleg Zamanov.
