Президентнинг 19.03.2025 йилдаги ПФ-50-сон Фармони билан иқтисодиётда кичик ва ўрта бизнеснинг ўрнини ошириш, ҳудудларда бизнес муҳитини янада яхшилаш ва янги бизнес ташаббусларни амалга оширишга кўмаклашишга йўналтирилган чора-тадбирлар белгиланди.
2025 йилда кичик ва ўрта бизнесни ривожлантиришнинг асосий мақсадли кўрсаткичлари белгиланди:
- кичик ва ўрта бизнеснинг ялпи ички маҳсулотдаги улушини 55 фоизга, саноатда – 34 фоизга, экспортда – 34 фоизга, аҳоли бандлигини таъминлашда – 75 фоизга етказиш;
- камида 600 нафар кичик ва ўрта бизнес субъектларининг йириклашишига кўмаклашиш орқали уларни "чемпион" тадбиркорларга айлантириш;
- ичимлик ва оқова сув, йўл, қурилиш, коммунал хўжалик, утилизация, миграция, маданият ва ижтимоий хизматларда кичик бизнес улушини камида 2 бараварга ошириш;
- камида 100 та кичик ва ўрта бизнес субъектларида бренд маҳсулотлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш;
- кичик бизнес субъектлари иштирокида камида 200 та стартап лойиҳаларни амалга ошириш ва бошқалар.
Кичик ва ўрта бизнес субъектларининг йириклашувини рағбатлантириш
2025 йил 1 майдан бошлаб "ўзини ўзи банд қилган шахс – якка тартибдаги тадбиркор – кичик бизнес – ўрта бизнес – йирик корхона" занжири асосида тадбиркорлик субъектларининг йириклашувини рағбатлантириш бўйича қуйидаги механизмлар жорий этилади:
- ўзини ўзи банд қилган шахслар якка тартибдаги тадбиркор ёки юридик шахс сифатида давлат рўйхатидан ўтказилганда, давлат божи ундирилмайди;
- ўз фаолиятини тегишинча якка тартибдаги тадбиркор, микрофирма ёки кичик корхона тоифасигача йириклаштирган ўзини ўзи банд қилган шахслар ва тадбиркорлик субъектларига Оилавий тадбиркорликни ривожлантириш дастури доирасида 50 миллион сўмгача, Кичик бизнесни узлуксиз қўллаб-қувватлаш комплекс дастури доирасида – 150 миллион сўмгача гаровсиз кредитлар берилади;
- ўз фаолиятини тегишинча ўрта ёки йирик бизнес тоифасигача йириклаштирган тадбиркорлик субъектларига – бир йил давомида қўшилган қиймат солиғи суммаси ўрнини қоплаш (қайтариш) етти кун муддатда амалга оширилади.
Қорақалпоғистонда янгидан ташкил этилган ва ҳисоб рақамида етарли маблағлар айланмасига эга бўлмаган кичик ва ўрта бизнес субъектларига уларнинг гаров таъминотидан келиб чиқиб кредит ажратишга рухсат берилган.
Шунингдек, тез ва юқори суръатларда ўсаётган тадбиркорлик субъектларини "чемпион" тадбиркорларга айлантириш дастурини амалга ошириш режалаштирилган. Бунда қуйидаги мезонларга жавоб берадиган ташкилотлар рўйхати шакллантирилади:
- туман (шаҳар) даражасида – ҳар бир туман (шаҳар)да камида 2 тадан йиллик айланмаси 10 миллиард сўмдан юқори бўлган ва 50 тадан ортиқ иш ўрни яратган тадбиркорлик субъектлари;
- Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида – ҳар бир ҳудудда камида 5 тадан йиллик айланмаси 100 миллиард сўмдан юқори бўлган ва 500 тадан ортиқ иш ўрни яратган тадбиркорлик субъектлари;
- республика даражасида – йиллик айланмаси 1 триллион сўмдан юқори бўлган ва 5 мингдан ортиқ иш ўрнини яратган тадбиркорлик субъектлари.
2025 йил 1 майдан бошлаб 20 та туманда Саноатни жадал ривожлантириш бўйича лойиҳа офислари (рўйхат бўйича) ташкил этилади. Улар кичик ва ўрта бизнес субъектларига консультация хизматларини кўрсатади ва улар учун муҳандис, технолог, дизайнер, бухгалтер, маркетологларни ҳамда бошқа малакали хорижий ва маҳаллий мутахассисларни жалб қилади.
Лойиҳа офислари фаолиятини ташкил қилиш ҳамда хорижий мутахассисларни жалб қилиш билан боғлиқ харажатларни молиялаштириш учун 2025 йилда Давлат бюджетидан 100 миллиард сўм ажратилади.
Ҳужжат билан қуйидагилар тасдиқланган:
- 2026 йил 1 январдан бошлаб ўзини ўзи банд қилган шахслар шуғулланиши мумкин бўлган фаолият (ишлар, хизматлар) турлари рўйхати;
- 2026 йил 1 январдан кучга кирадиган Миллий ҳунармандчилик фаолиятининг йўналишлари рўйхати ва "Ҳунарманд" уюшмасига аъзо бўлиш мезонлари;
- 2025-2030 йилларда кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш стратегияси;
- 2025-2030 йилларда кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш стратегиясини амалга оширишнинг мақсадли кўрсаткичлари;
- 2025-2030 йилларда кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш стратегиясини амалга оширишнинг ҳудудлар кесимидаги мақсадли кўрсаткичлари;
- Кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш стратегиясини 2025 йилда амалга ошириш бўйича чора-тадбирлар дастури;
- Кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш бўйича республика кенгаши таркиби ва унинг асосий вазифалари;
- Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш бўйича ҳудудий маслаҳат кенгашининг намунавий таркиби ва унинг асосий вазифалари.
Кичик ва ўрта бизнес субъектлари учун соддалашган маъмурий тартиб-таомилларни жорий қилиш
2025 йил 1 июлдан бошлаб:
- 2028 йил 1 январга қадар кичик ва ўрта бизнес субъектлари зиммасига янги мажбуриятлар юклатилишини назарда тутадиган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилишга мораторий эълон қилинади;
- тадбиркорлик субъектларига янги тартибга солиш воситаларини белгилашни ёки амалдагиларини кучайтиришни назарда тутувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга нисбатан "ягона санадан янги қоидалар" тамойили қўлланади ва ушбу нормаларнинг кучга кириш санаси 1 январь ёки 1 июль этиб белгиланади;
- 2028 йил 1 январга қадар "Биринчи имконият" тамойили жорий этилади ва унинг доирасида биринчи фаолият йили давомида савдо ва тадбиркорлик соҳаларига оид маъмурий ҳуқуқбузарликни илк бор содир этган кичик тадбиркорлик субъектлари маъмурий жавобгарликдан озод этилади.
Бундан ташқари, 2025 йил 1 сентябрдан бошлаб қуйидаги мезонларга бир вақтнинг ўзида жавоб берувчи кичик ва ўрта бизнес субъектларининг фаолиятини ихтиёрий равишда тугатишда солиқ текшируви ўтказилмайди:
- охирги уч йилда товарларни (хизматларни) реализация қилишдан олинган жами даромади 10 миллиард сўмдан ошмаган;
- бюджет ва кредиторлар олдида қарздорлиги мавжуд бўлмаган ҳамда мунтазам равишда солиқ ҳисоботларини тақдим этаётган;
- "Хавфни таҳлил қилиш" электрон тизимида ҳуқуқбузарлик содир этиш хавфи паст даражада таснифланган.
Кичик ва ўрта бизнес учун инфратузилмани яхшилаш
2025 йил 1 июлдан бошлаб Лойиҳа офислари тавсиясига асосан юқори технологик маҳсулотлар ишлаб чиқарувчи тадбиркорлик субъектларига майдони 10 минг кв метргача бўлган бўш турган давлат кўчмас мулк объектларини 5 йил муддатга текин фойдаланишга бериш тизими жорий этилади.
15 та туман (шаҳар)даги маҳаллий бошқарув органлари ва давлат ташкилотлари биноларига тадбиркорлик субъектларини жойлаштириш дастури амалга оширилади ва унинг доирасида:
- маҳаллий бошқарув органлари ва давлат ташкилотлари Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган намунавий лойиҳа асосида янги барпо этиладиган кўп қаватли бинога жойлаштирилади;
- янги барпо этиладиган кўп қаватли бинонинг 1 ва 2-қаватлари тадбиркорлик субъектларига мулк ҳуқуқи асосида реализация қилинади;
- маҳаллий бошқарув органлари ва давлат ташкилотларини кўчириш натижасида бўшайдиган давлат кўчмас мулк объектлари бизнес лойиҳаларини амалга ошириш учун электрон онлайн аукцион савдоларига чиқарилади.
2026 йил якунига қадар венчур жамғармалар иштирокида янги бизнес йўналишларида (рўйхат бўйича) камида 200 та стартап лойиҳалар амалга оширилиши таъминланади. Бунда муваффақиятли амалга оширилган ҳар бир стартап лойиҳа натижасида яратилган янги турдаги маҳсулотлар ва хизматларни техник регламентлар ҳамда стандартларга киритиш орқали уларнинг давлат харидлари тизимида сотилиши йўлга қўйилади.
Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 2025 йил 25 мартда кучга кирди.
Лола Абдуазимова
