1 sentyabrdan erkaklar va ayollar uchun yagona nikoh yoshi 18 yosh etib belgilandi (28.08.2019 yildagi OʻRQ-558-son Qonunga qarang).
Nikoh yoshi tabaqalashtirilib, erkaklar uchun 18 yosh, ayollar uchun esa 17 yosh etib belgilangan edi. Bunda tuman (shahar) hokimi istisno hollarda (homiladorlikda, bola tugʻilganda, emansipatsiyada) hamda nikohdan oʻtayotganlarning iltimosiga koʻra umumbelgilangan yoshni kamida 1 yilga kamaytirishga haqli boʻlgan. Bu esa qizlar 16 yoshdan turmushga chiqishi mumkinligini anglatar edi.
Voyaga yetmagan shaхsning muomalaga layoqatliligi cheklanganligini unutmaslik kerak. 14 yoshdan 18 yoshgacha boʻlgan shaхs ish haqini (stipendiyasini) va boshqa daromadlarini oʻzi tasarruf etishi, intellektual faoliyat bilan shugʻullanishi, omonat ochishi va kichik maishiy bitimlarni tuzishi mumkin. Yirik bitimlarni tuzishda ota-onaning (vasiylar, homiylarning) yozma roziligi talab etiladi. Biroq mahalliy an’analarni hisobga olgan holda, kelinning ota-onasi turmushga chiqqan qizlarini turmush oʻrtogʻiga ishonib topshirib, uning hayotiga iloji boricha aralashmaslikka harakat qiladilar. Bu amalda voyaga yetmagan qizning tobelik holatiga tushishiga sabab boʻlishi mumkin.
Barcha omillarni (yuridik va nohuquqiy) hamda BMTning bolalar huquqlari boʻyicha qoʻmitasi tavsiyalarini hisobga olgan holda, ombudsman, Inson huquqlari milliy markazi va Oʻzbekiston Sogʻliqni saqlash vazirligi ayollar uchun nikoh yoshini oshirish taklifini kiritdilar. Davlatimiz rahbari tashabbusni qoʻllab-quvvatladi, faqat e’lon qilingan qonun bilan Oila kodeksiga kiritilgan tegishli oʻzgartirishlarni rasmiylashtirish ishlari qoldi, хolos.
Bunda hokimlarning istisno hollarda – homiladorlik, bola tugʻilganda va emansipatsiyada nikoh yoshini (koʻpi bilan 1 yilga) kamaytirishga doir vakolati saqlanib qolindi.
Qonun «Xalq soʻzi» gazetasida chop etilgan, tuzatishlar 1.09.2019 yildan kuchga kirdi.
Oleg Zamanov.
